Uzun illərdir cəmiyyət olaraq narkomaniya bəlası ilə mübarizə aparırıq. El arasında “ağ ölüm” adlandırılan bu bəla artıq künc-bucaqda deyil, hər kəsin gözü önündə yayılır. Necə deyərlər, “ağ ölüm”ün qara üzünü uşaqdan-böyüyə hər kəs görür.
Sosial şəbəkələrdə, demək olar ki, hər gün gənclərin durduqları yerdə donub qaldıqlarının videosu yayılır. Bu, çox dəhşətlidir.
Narkomaniya yunan sözü olub, “narko” - donub qalmaq, yuxu, “maniya” - psixi pozğunluq deməkdir.
Bəs gəncləri bu bəladan necə qoruyaq? Bir ucdan narkomaniyaya qarşı aparılan bu qədər mübarizə, maarifləndirici tədbirlərə rəğmən, küçələrdə zombiləşmiş insanlar niyə artır?
Məsələ ilə bağlı psixoloq Elmir Əkbər Oxu.Az-a açıqlamasında bildirib ki, bu halların kütləviləşməsinə təkan verən səbəblərdən biri də karantin və koronavirusun insan psixologiyasına mənfi təsiridir:
“Əvvəl də narkomaniya olub, lakin bu gün vəziyyət daha vahiməlidir. Qadınlar arasında narkotik vasitələrdən istifadə bugünkü kimi çox olmayıb. Yeniyetmələrin, hətta azyaşlıların arasında da narkotik vasitələrdən istifadə halları aşkarlanıb. Sizcə, əvvəl bu qədər hallar var idi? Xeyr, olmayıb. Sosial şəbəkələrdən düzgün istifadəyə diqqət yetirilməlidir. Tənqid, ictimai qınaq bəzən bu kimi hallara müsbət təsir edir. Problemin gizlədilməsi onun həlli üsulu deyil, onun aşkarlanması və açıq şəkildə bəyan edilməsi cəmiyyətin və aidiyyəti strukturların diqqətini çəkir ki, nəticədə də görülən tədbirlər daha da artırılır.
Deyilənə görə, “TikTok” sosial platformasında vəziyyət daha acınacaqlıdır. Çox səviyyəsiz paylaşımlar, hadisələr baş verir ki, əvvəllər bənzər vəziyyət “Instagram” sosial şəbəkəsində də müşahidə edilirdi”.
Narkomaniya üzrə ekspert Emil Maqalov isə bildirib ki, küçədə donub qalan insanlar “şüşə”, “patı” kimi tanınan metamfetaminin təsiri altında bu hala düşürlər:
“Bu problem ona görə həllini tapmır ki, hamı belə bir problemin varlığından danışır. Deputat Fazil Mustafa, Hicran Hüseynova istisna olmaqla qalanları problemin özünü təkrar-təkrar yüz dəfə danışırlar. Bu insanlar isə problemin həlli istiqamətində çıxış yolları təklif edir, əlaqələrindən istifadə edərək narkotik vasitə istifadəçisi olan insanları müalicəyə cəlb edirlər. Bir nəfər soruşmur ki, hamı çıxış yolu gözləyərkən niyə heç kim mövcud resurslardan danışmır.
Hazırda bu bəla dövlət qurumlarında çalışanlar arasında da aşkarlanıb. Dövlət Gömrük Komitəsinin əməkdaşları arasında narkotik maddə istifadə etdiyi müəyyən olunan şəxslər aşkarlanırsa, artıq özünüz düşünün. Bizi bu bəladan qorumalı olan, cavabdeh olanlar narkomandırsa, bu vəziyyətin üstünə ciddi şəkildə düşülməlidir”.
E.Maqalov qeyd edib ki, narkomaniya ilə mübarizədə hazırda əlimizdə olan resurs Səhiyyə Nazirliyinin, Qlobal Fondun maliyyələşdirdiyi “Zərərin azaldılması” adlı layihədir:
“Bu layihə əvvəllər çox yaxşı işləyirdi. Bu layihə ətrafında əvvəl 30 QHT, küçələrdə narkomanlarla işləyən 500-600 işçi var idi. Bu gün isə cəmi doqquz QHT və 30 işçi qalıb. Bu rəqəmlər yenidən yüksəlsə, qismən də olsa narkomaniyanın bu qədər göz önündə olmasının qarşısını almaq mümkündür. Bu gün ən ciddi problemlərdən biri şpris tapmayan narkomanların bir-birinin iynəsindən istifadə edərək xəstəlik yaymasıdır. QİÇS, hepatit, dəri-zöhrəvi xəstəliklər və s. ciddi problemlərə yol açıb.
Bu gün reabilitasiya mərkəzləri açmağa pul yoxdursa, mövcud layihəyə yenidən təkan vermək lazımdır. Reabilitasiya mərkəzi açılsa da, iş getməz, çünki ölkədə narkoloq azdır. Odur ki, əlimizdə olan mövcud resurslardan faydalanmaq və məhsuldar istifadə etmək lazımdır ki, narkomaniyanın daha da geniş yayılmasının qarşısını ala bilək”.
Ekspert onu da qeyd edib ki, bu gün metamfetamin qəbul edən insanların vəziyyəti bəzi bloqerlərin, aktyorların narkomaniya ilə bağlı hazırladıqları videoçarxlarda göstərdikləri vəziyyətdən daha ağır olur:
“Təəssüf doğuran məqam isə odur ki, “patı” qəbul etmədikləri zaman qəbul etdikləri hallarından daha da ağır vəziyyətdə olurlar”.
